سردار امام قلی‌خان و پدرش الله وردی‌‌خان گرجیان
امام قلي‌خان، اين سپهدار نام آور عهد صفوي كه هزاران جنگجوي دلاور زير فرمان داشت، پيش از آنكه يك فرمانده جنگي باشد، انساني با مروت و وارسته بود. فرهنگ باوري، دينمداري و هنر دوستياش، از وي سرداري ممتاز ساخته بود و اين همه را از پدري به ارث داشت كه جزو نيكان روزگارش بود.
سي و سه پل اصفهان (پل الله ورديخان)، قيصريه لار، مدرسه خان شيراز، رواق و گنبد الله وردي خان در حرم مطهر امام رضا عليهالسلام از جمله خلاقيتهاي فرهنگي و هنري اوست. صدها كاروانسرا، پل و مدرسه ديگر نيز نتيجه ذوق و اهتمام تحسين برانگيز اين دو بزرگوار است.
مهمترين جنبه شخصيتي امام قلي‌خان را بايد باورهاي مذهبي و انديشه فرهنگي وي دانست. او در سال 1024 ه.ق، مدرسه خان را تكميل كرد و در مدت بيست سال، لحظهاي از تلاش براي گسترش دانش دست برنداشت. او با درك صحيح از سنت حسنه وقف و كاربرد آن، نام خود را به عنوان يكي از واقفان موفق تاريخ ايران به يادگار گذاشت.
امام قلي‌خان پس از تكميل مدرسه خان شيراز، به فراهم آوردن امكانات مورد نياز براي تربيت و آموزش جوانان و تأمين زندگي آنان و استادان مدرسه پرداخت. ايجاد كتابخانهاي غني در كنار مدرسه خان و حتي فرستادن خوشنويس به كشور هند براي رونويسي (استنساخ) از كتابهاي ناياب كتابخانههاي آنجا، از ديگر تلاشهاي او در اين راستا بود. او بهترين املاك، آباديها و رقبات خود را به مدرسه خان، براي فراگيري علوم و معيشت طلاب و دانشمندان وقف كرد.
ايجاد و تعمير بناهاي مذهبي، فرهنگي و اجتماعي، تعمير مسجد جامع عتيق شيراز، ساخت مسجد شاه در شيراز، ايجاد بقعههاي مذهبي هفده تنان و ناصربنعلي در شهر گلپايگان (1032 ه .ق) ايجاد دارالشفايي در شيراز، ساخت بناي امامزاده سيد نورالدين در سپيدان فارس و وقف موقوفههايي بر آن، ساخت كاروانسراها، راهها، پلها، قيصريه و بازار در شيراز و قيصريه و مسجد جامع لار از ديگر كارهاي ارزنده امام قلي‌خان است. اين خدمات ماندگار، از او شخصيتي ممتاز در عرصههاي فرهنگي و اجتماعي ساخت.
با شهادت امام قلي‌خان در سال 1042 ه.ق، غاصبان و زورمداران، اين موقوفهها را به يغما بردند. اكنون جز مدرسه خان، حتي يك نمونه از موقوفههاي فراوان اين مدرسه در تصرف اداره اوقاف نيست و تلاش متوليان موقوفهها تاكنون نتيجهاي نداشته است.
امام قلي‌خان كه پيش از مقام سپهسالاري نيز ثروت فراواني داشت، پس از رسيدن به آن مقام، ثروتش را در راه آباداني مناطق مختلف حكومت خويش به ويژه فارس، نشر دانش، ايجاد صنايع و تشويق دانشمندان، خوشنويسان، شاعران، معماران و صنعتگران صرف كرد. وقف بهترين املاك، آباديها و رقبات او در حمايت از عالمان و طالبان علم، پرداخت هزينه زندگي استادان و گسترش علوم ديني، حفظ بناي مدرسه خان و توجه به ساكنان و عالمان مقيم مشاهد مشرّفه را ميتوان از ارزشمندترين كارهاي نيك او برشمرد.
منبع:
كتاب وقف سرمایه‌ای ماندگار - نویسنده: جواد ملایی‌پور
تصویر 1 تصویر 2 تصویر 3 تصویر 4
|
منوی اصلی
نویسنده: 
